Υπό Γ. Δ. ΠΑΛΗΜΕΡΗ ΜD, FRCOphth, A.E Kαθηγητού Οφθαλμολογίας, Επίτιμου Προέδρου της Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας
ΑΘΗΝΑ 2011
Το ηλιακό φως
Το ηλιακό φως είναι σημαντικός παράγων για την ζωή επάνω στην Γη, από την πρώτη ημέρα της δημιουργίας του και όπως πιστεύεται θα εξακολουθεί να αποτελεί πηγή ενέργειας δια τα επόμενα 5 δισεκ. έτη.
Εκτός από την σημασία που έχει για την φωτοσύνθεση των φυτών και ως εκ τούτου τον σημαντικό ρόλο στην διατροφική αλυσίδα όλων των ζώων, συμπεριλαμβανομένων και των ανθρώπων, το φως έχει πολυάριθμες βιολογικές επιπτώσεις στους ανθρώπους π.χ ρυθμίζει τους κιρκαδικούς ρυθμούς του σώματος, επιδρά επί της ψυχικής καταστάσεως μας ανταγωνιζόμενο την κατάθλιψη, το δε υπεριώδες στοιχείο του έχει καταλυτική σημασία στην σύνθεση της βιταμίνης D, απαραίτητου στοιχείου για τον ανθρώπινο οργανισμό. Ακόμη θεωρείται ότι μέσω του οπτικού συστήματός μας, το ηλιακό φως δρα στα υποθαλαμικά κέντρα του ψυχισμού μας.
Η ηλιακή ακτινοβολία αποτελείται από τρία είδη ακτινών:
Τις υπέρυθρες ακτίνες με μήκος κύματος 2300-700 nm, το ορατό φάσμα (ακτίνες υψηλής ενέργειας) από 700-400 nm και τις υπεριώδεις ακτίνες (UV) από 400-100 nm. Η υπεριώδης ακτινοβολία ανάλογα με το μήκος κύματος στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα διαιρείται σε τρείς ζώνες: UVA μεταξύ 320-400 nm, UVB μεταξύ 280-320 nm και UVC μεταξύ 100-280 nm.
Κάθε άνθρωπος στην επιφάνεια της Γης δέχεται:
Α)την άμεση ηλιακή ακτινοβολία
Β)την αντανακλώμενη από το έδαφος ακτινοβολία και
Γ)την ακτινοβολία από τον ουρανό, η οποία οφείλεται σε φαινόμενα αντανακλάσεως και διαθλάσεως και εξαρτάται σημαντικά από το μέγεθος των αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα.
Στην επιφάνεια της Γης δεν φτάνει το σύνολο του φάσματος της ακτινοβολίας που εκπέμπεται από τον ήλιο λόγω της απορροφήσεως του από την στρατόσφαιρα. Το στρώμα του όζοντος της στρατόσφαιρας απορροφά την ηλιακή ενέργεια με μήκος κύματος μέχρι 350 nm αποκόπτοντας έτσι ένα τμήμα του φάσματος της υπεριώδους ακτινοβολίας, αλλά όχι και το σύνολο αυτής.
Όσο αραιότερο είναι το στρώμα του όζοντος – και δυστυχώς ως γνωστόν «η τρύπα του όζοντος» έχει διευρυνθεί τα τελευταία χρόνια, λόγω της ανεξέλεγκτης ανθρώπινης δραστηριότητος και ιδιαίτερα της τροφοδοσίας της ατμόσφαιρας με βιοχημικά κατάλοιπα π.χ. πτητικές ουσίες, χλωριοφλουοράνθρακες κλπ. – τόσο πιο μεγάλη ποσότης υπεριώδους ακτινοβολίας περνά προς την επιφάνεια της γης και έτσι οι άνθρωποι είναι εκτεθειμένοι σε αυξημένες ποσότητες υπεριώδους ακτινοβολίας. Αποτέλεσμα το ηλιακό έγκαυμα σήμερα επισυμβαίνει πολύ πιο πρώιμα απ’ ότι πριν από μερικές δεκαετίες και η συχνότητα του μελανώματος του δέρματος έχει αυξηθεί σημαντικά, όπως αναφέρουν οι δερματολόγοι.
Η ποσότης της υπεριώδους ακτινοβολίας που φθάνει στο έδαφος της Γης, εξαρτάται και από άλλους παράγοντες και δη από την εποχή, το γεωγραφικό πλάτος της χώρας, τη νέφωση και την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Πριν από πολλά χρόνια οι Boettner και Walter (1962) και αργότερα ο Taylor (1994) και ο Sliney (2002) περιέγραψαν την σχέση ανάμεσα στην επίδραση της προσπίπτουσας ακτινοβολίας επί των χιτώνων του οφθαλμού ως και τον βαθμό απορρόφησης της από τους διάφορους οφθαλμικούς χιτώνες. Έτσι ο επιπεφυκώς και ο κερατοειδής απορροφούν υπεριώδη ακτινοβολία B και C με κορύφωση στα 270 nm. O κρυσταλλοειδής φακός απορροφά υπεριώδη ακτινοβολία Β μεταξύ 295-315 nm σε νεαρότερες ηλικίες αλλά με την πρόοδο της ηλικίας απορροφά και την υπεριώδη ακτινοβολία A. Το υαλοειδές δεν επηρεάζεται από την υπεριώδη ακτινοβολία, ενώ στον αμφιβληστροειδή φθάνει μόνον ένα πολύ μικρό ποσοστό – μικρότερο του 1% – της υπεριώδους ακτινοβολίας Α, ενώ οι υπεριώδεις ακτινοβολίες Β και C δεν φθάνουν καθόλου.
Η υπεριώδης ακτινοβολία C είναι η πιο επικίνδυνη για την ζωή αλλά ευτυχώς απορροφάται πλήρως από την ατμόσφαιρα της Γης.
Παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν τον κίνδυνο εκ της Ακτινοβολίας
Οι παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν τον κίνδυνο εκ της ακτινοβολίας είναι:
Α) Η ηλικία. Τα βρέφη και τα νεώτερα άτομα απορροφούν περισσότερη ακτινοβολία λόγω της διαύγειας του κρυσταλλοειδούς φακού.
Β) Ο περιβάλλων χώρος. Ο κερατοειδής είναι αρκετά προστατευμένος από το υπεροφρύον τόξο και τα βλέφαρα εις τις ακτίνες ευθείας κατευθύνσεως. Επηρεάζεται όμως σημαντικά από τις ανακλώμενες ακτίνες από τον περιβάλλοντα χώρο π.χ το γρασίδι έχει χαμηλή αντανάκλαση, η άμμος μεγαλύτερη και ακόμη μεγαλύτερη το χιόνι. Γι’ αυτό οι Εσκιμώοι πάντοτε φορούν γυαλιά – φτιαγμένα από κόκκαλο φάλαινας – με δυο μικρές οπές στο κέντρο.
Γ) Τόπος και χρόνος εκθέσεως. Σε περιοχές κοντά στον Ισημερινό και σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο υπάρχει αυξημένη έκθεση. Στις ώρες 10 πμ – 3 μμ επιδρά το 90% της βλαπτικής ακτινοβολίας.
Δ) Γωνία προπτώσεως του ήλιου. Όταν ο ήλιος βρίσκεται σε κατακόρυφη θέση έχει την μικρότερη πορεία μέσα στην στρατόσφαιρα και έτσι μεγαλύτερη ποσότητα του φθάνει στην γη. Όταν έχει χαμηλότερη θέση π.χ. 40° η υπεριώδης ακτινοβολία έχει υποστεί μεγαλύτερη απορρόφηση από την στρατόσφαιρα με απότοκο μικρότερο κίνδυνο. Γι’ αυτό συνίσταται στα παιδιά, τους ασθενείς ή τους εξασθενημένους οργανισμούς π.χ λόγω ανοσοκαταστολής να εκτίθενται στον ήλιο ή πολύ νωρίς το πρωί ή μετά τις 5 μμ. Ο Sliney το 2002 περιέγραψε την ανάγκη προστασίας από την ακτινοβολία θεσπίζοντας τον κανόνα: απαραίτητη η προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία, όταν η σκιά ενός ατόμου είναι μικρότερη από το ύψος του.
Ε) Το μήκος κύματος της προσπίπτουσας ακτινοβολίας. Η ακτινοβολία χαμηλότερου μήκους κύματος π.χ. η υπεριώδης ακτινοβολία C έχει περισσότερη ενέργεια άρα είναι πιο τοξική. Ευτυχώς για μας, όπως είπαμε προηγουμένως, απορροφάται σχεδόν πλήρως από το όζον και έτσι φθάνει στην γη σε ελαχιστότατο ποσοστό.
ΣΤ) Η νέφωση. Τα λευκά σύννεφα αντανακλούν την ακτινοβολία εμποδίζοντας την διείσδυση της, αλλά ταυτοχρόνως αδρανοποιούνται και οι φυσικοί προστατευτισμοί όπως η μύσις και η σμίκρυνση της βλεφαρικής σχισμής, λόγω της μειωμένης φωτεινότητος.
Οφθαλμικές παθήσεις σχετιζόμενες με την ηλιακή Ακτινοβολία
Η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο οδηγεί με μαθηματική σχεδόν ακρίβεια σε διάφορες οφθαλμικές παθήσεις. Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η βλαπτική επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας δρα αθροιστικά – ιδίως όταν οι οφθαλμοί είναι απροστάτευτοι – και αυξάνει τις πιθανότητες εμφανίσεως οφθαλμικών παθήσεων. Εκτός από το δέρμα, το όργανο του σώματος που βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο εκ της ακτινοβολίας είναι ο οφθαλμός. Η επίδραση της ακτινοβολίας γίνεται μέσω εμφανίσεως φωτοχημικών φαινομένων και αλλαγής της μοριακής δομής των ανατομικών στοιχείων του οφθαλμού.
Μπορούμε να διακρίνουμε την οξεία έκθεση που οδηγεί στο έγκαυμα των βλεφάρων, την φωτοκερατίτιδα και το έγκαυμα της ωχράς και την χρόνια έκθεση, η οποία περιλαμβάνει την ακτινωτή κεράτωση, την καρκινογένεση του δέρματος των βλεφάρων, το πτερύγιον και το στεάτιον, την μεταπλασία του επιπεφυκότα, την σταγονοειδή κερατοπάθεια, τον καταρράκτη και ίσως και την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς.
Αναλυτικότερα:
Βλέφαρα:
Στα βλέφαρα καταλήγουν όλες οι ακτίνες και κατά συνέπεια, η γήρανση του ευαίσθητου λεπτού δέρματος των βλεφάρων είναι ταχεία, με αποτέλεσμα πρώιμες ρυτίδες γύρω από τους οφθαλμούς, ίδια στον έξω κάνθο. Αλλά και η εμφάνιση σοβαρότερων νόσων, όπως επιθηλιωμάτων ή μελανωμάτων, επηρεάζεται από την ηλιακή ακτινοβολία με ταχύτερη εμφάνιση και εξάπλωση.
Επιπεφυκής:
Η φωτοεπιπεφυκίτιδα είναι οξεία κατάσταση – αρκετά επώδυνος – η οποία εμφανίζεται μετά από εκτεταμένη έκθεση στον ήλιο κυρίως σε περιοχές με μεγάλες αντανακλάσεις π.χ. άμμος ή χιόνι.
Μονιμότερες βλάβες προκύπτουν από την ηλιακή ακτινοβολία, όπως η εμφάνιση πτερυγίου ή στεατίου. Είναι γνωστόν από επιδημιολογικές μελέτες ότι αυτά εμφανίζονται συχνότερα σε θερμά κλίματα και είναι αποδεδειγμένο ότι η συσχέτιση μεταξύ της εμφανίσεως πτερυγίου και της υπεριώδους ακτινοβολίας είναι δοσοεξαρτώμενη. Ακόμη έχει βρεθεί ότι οι ίνες ελαστίνης οι οποίες δευτερογενώς αναπτύσσονται στο πτερύγιο, έχουν παθολογο-ανατομικά, πολλές ομοιότητες με τις προκαλούμενες από τον ήλιο αλλαγές στις δερματικές δομές.
Η υπεριώδης ακτινοβολία – σπανιότερα – θεωρείται αιτία για την επιθηλιακή μεταπλασία, το καρκίνωμα in situ, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα και το μελάνωμα του επιπεφυκότα.
Κερατοειδής:
Η φωτοκερατίτιδα είναι οξεία κατάσταση η οποία συχνά εμφανίζεται μετά από παρατεταμένη έκθεση σε χιόνι .
Περιγράφει από τον Widmark το 1886 και εμφανίζεται λόγω αποπτώσεως των επιθηλιακών κυττάρων του κερατοειδούς, ώστε οι νευρικές απολήξεις να βρίσκονται εκτεθειμένες, με απότοκο έντονο πόνο, μείωση της οράσεως, φωτοφοβία, δακρύρροια και βλεφαροσπασμό.
Τα έντονα αυτά συμπτώματα παρέρχονται σε 24 ώρες, μετά από πολλαπλές ενστάξεις δακρύων, και επίδεση των οφθαλμών, γιατί ο κερατοειδής έχει την ικανότητα αναπλάσεως του επιθηλίου του πολύ γρήγορα.
Όταν ο κερατοειδής ευρίσκεται εκτεθειμένος σε χρόνια έκθεση ακτινοβολίας, εμφανίζεται η σταγονοειδής κερατοπάθεια του Bietti, οφειλόμενη σε εναπόθεση πρωτεϊνικού υλικού στο επιθήλιο του κερατοειδούς και την στιβάδα του Bowman.
Αλλά και τα κύτταρα του ενδοθηλίου του κερατοειδούς – τα οποία δεν πολλαπλασιάζονται με μιττωτική διαίρεση – όταν έχουν εκτεθεί χρονίως σε υπεριώδη ακτινοβολία, παρουσιάζουν αύξηση του μεγέθους των και απώλεια του εξαγωγικού σχήματος των.
Κρυσταλλοειδής φακός
Καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής το μεγαλύτερο μέρος των υπεριωδών ακτινών, απορροφάται από τον κρυσταλλοειδή φακό. Η ικανότης αυτή του φακού, μακροχρονίως, μειώνει την διαύγεια του, προκαλώντας καταρράκτη υπεριώδης ακτινοβολία Β θεωρείται υπεύθυνη δια την εμφάνιση της φλοιώδους μορφής καταρράκτου ως και την θολερότητα του οπισθίου περιφακίου. Είναι γνωστό από επιδημιολογικές μελέτες ότι η έκθεση ατόμων 40-55 ετών τουλάχιστον για 5 ώρες την ημέρα στο ηλιακό φως – χωρίς μέτρα προστασίας – σε χώρες με μεγάλη ηλιοφάνεια, σχετίζεται με την αυξημένη επίπτωση του φλοιώδους καταρράκτη.
Η υπεριώδης ακτινοβολία Α στοχοποιείται για την εμφάνιση πυρηνικού καταρράκτη – δηλ. στο κέντρο του φακού – σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Σε όλες τις περιπτώσεις εμφανίσεως καταρράκτη με την πάροδο του χρόνου εμφανίζονται μεταβολικές διαταραχές και ένα μέρος – όλο και μεγαλύτερο – των πρωτεϊνών του φακού γίνονται αδιάλυτες λόγω της δημιουργίας μοριακών δεσμών, κάτι που η ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να το προκαλέσει και να το επιτείνει. Επιπλέον διαταράσσεται η αντλία Να – Κ Αtpase που είναι υπεύθυνη δια το ισοζύγιο Να-Κ.
Αμφιβληστροειδής
Είναι γνωστός ο κίνδυνος εγκαύματος της ωχράς – ηλιακή αμφιβληστροειδίτις – όταν κανείς παρατηρεί έκλειψη ηλίου, χωρίς τα προστατευτικά γυαλιά. Στο έγκαυμα αυτό εκτός από την υπεριώδη ακτινοβολία συμβάλει και το ορατό φως. Από παλαιότερες εργασίες η ηλιακή ακτινοβολία συνεδέθη με την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς π.χ. με παρατεταμένη έκθεση στο ηλιακό φως τους καλοκαιρινούς μήνες η σημαντικά υψηλότερη ηλιακή έκθεση των πασχόντων τα τελευταία 20 έτη της ζωής τους. Τελευταίες όμως έρευνες του Khan και των συνεργατών του (2006) έδειξαν ότι δεν υπάρχει σημαντική συσχέτιση μεταξύ ηλικιακής εκφυλίσεως της ωχράς και της εκθέσεως στον ήλιο ή προς το χρώμα της ίριδος των οφθαλμών. Φαίνεται ότι η υπεριώδης ακτινοβολία απορροφάται από τον κερατοειδή και τον φακό και δεν καταλήγει στον αμφιβληστροειδή. Γι’ αυτό τον λόγο, στις εγχειρήσεως αφαιρέσεως του κρυσταλλοειδούς φακού, τοποθετείται ενδοφακός με UV blocker φίλτρο. Επίσης ο φακός καλό είναι να έχει και φίλτρο δια τις υψηλής ενέργειας ακτίνες του ηλίου στο ορατό φάσμα – ιώδες και γαλανό 400-500 nm – το λεγόμενο κυανούν φως, το οποίον θεωρείται υπεύθυνο για τις βλάβες του αμφιβληστροειδούς (Blue light blocker).
Mέτρα Προστασίας
Λόγω των ανωτέρω είναι απαραίτητο να λαμβάνονται μέτρα προστασίας κατά της υπεριώδους ακτινοβολίας.
Τα φυσικά προστατευτικά μόρια του οφθαλμού, όπως το υπερόφρυο τόξο, η σύγκλειση των βλεφάρων και η μύσις δεν επαρκούν. Ακόμη και τα δάκρυα τα οποία περιέχουν λακτοφερίνη η οποία αναστέλλει την παραγωγή ελευθέρων ριζών υδροξυλίου – οι οποίες προκαλούνται από την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας – δεν είναι επαρκή μέσα προστασίας.
Έτσι πρέπει να περιορισθεί ο χρόνος που βρισκόμεθα εκτεθειμένοι στον ήλιο ιδίως μεταξύ 9 πμ και 3 μμ. Αυτό αφορά κατά κύριο λόγο στα παιδιά, τους ηλικιωμένους και στα άτομα σε ανοσοκαταστολή. Τα παιδιά αλλά και οι μεγάλοι, πρέπει να φορούν καπέλο με γείσο και γυαλιά ηλίου. Αυτό το γνωρίζουν εκ πείρας οι αγρότες και χρησιμοποιούν μεγάλα ψάθινα καπέλα με γείσο για να προφυλάσσονται.
Τα άτομα με διαθλαστικές ανωμαλίες τα οποία φορούν γυαλιά, πρέπει να έχουν γυαλιά ηλίου με φίλτρο υπεριωδών ακτινών για όσο χρόνο βρίσκονται στο ύπαιθρο.
Τα άτομα τα οποία φέρουν φακούς επαφής, είναι καλύτερο να προμηθεύονται φακούς μαλακούς από υδρογελή με φίλτρο υπεριώδους ακτινοβολίας, το οποίο προστατεύει επίσης και τα κύτταρα του σκληροκερατοειδούς ορίου, τα οποία είναι εξαιρετικά επιρρεπή στο ηλιακό τραύμα.
Όλοι εμείς πρέπει να φορούμε γυαλιά ηλίου με καλή απορροφητικότητα, ιδιαιτέρως δε τα άτομα τα οποία είναι εκτεθειμένα για πολύ χρόνο στον ήλιο, όπως αθλητές, κηπουροί, αγρότες κλπ.
Πολλά από τα γυαλιά αυτά που κυκλοφορούν στην αγορά από πλανόδιους, περίπτερα κλπ. δεν έχουν καμία ικανότητα να απορροφούν την ακτινοβολία. Είναι απλώς βαμμένα κρύσταλλα ή πλαστικά και επιπλέον προκαλούν και μεγαλύτερη βλάβη, διότι δίνοντας ψευδώς την εντύπωση της προφυλάξεως, δεν επιτρέπουν τους προστατευτικούς φυσικούς μηχανισμός π.χ. την στένωση της βλεφαρικής σχισμής και την μύση, να επέμβουν.
Η αγορά γυαλιών ηλίου πρέπει να γίνεται μόνον από αναγνωρισμένα οπτικά καταστήματα και όχι από περίπτερα ή πλανόδιους πωλητές ακόμη και εάν αυτά τα γυαλιά φέρουν το σήμα CE της Ευρωπαϊκής Ενώσεως ή είναι επώνυμα μοντέλα.
Ιδιαίτερα βοηθητική θα είναι σε λίγο χρόνο η ενέργεια της Πανελληνίου Ενώσεως Οπτικών, η οποία δημιουργεί μητρώο οπτικών καταστημάτων και έκδοση ενός πιστοποιητικού, το οποίο θα βρίσκεται ανηρτημένο στις προθήκες όλων των νομίμως λειτουργούνταν οπτικών καταστημάτων.
Απαραίτητες προϋποθέσεις για τα γυαλιά ηλίου είναι:
Α) η απορροφητικότητα στην ηλιακή ακτινοβολία, τόσον ακριβώς όσον χρειάζεται και εις τα μήκη κύματος που χρειάζεται, ώστε η διαπερατότητα της ακτινοβολίας να παρέχει διαφάνεια.
Β) Το υλικό κατασκευής να είναι οπτικώς κατεργασμένο, ομοιογενές και αναλλοίωτο.
Γ) Να έχει συγκεκριμένο πάχος και αντοχή και
Δ) Τα υλικά που χρησιμοποιούνται στους σκελετούς θα πρέπει να μην προκαλούν ερεθισμούς στο δέρμα ή αλλεργίες και να είναι άφλεκτα.
Εκτός απ’ αυτά πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψη και μια άλλη παράμετρος: το χρώμα και ο βαθμός σκιάσεως του φακού τα οποία προσδιορίζουν την καταλληλότητα του φακού για τις συνθήκες του περιβάλλοντος που θα χρησιμοποιηθεί. Τα πολύ σκούρα γυαλιά ελαττώνουν το θάμβος της όρασης και τις ανεπιθύμητες αντανακλάσεις που προκαλεί το δυνατό φως του ηλίου, αλλά ταυτόχρονα μειώνουν την χρωματική αντίθεση και την διακριτική ικανότητα. Έτσι ο καθένας ανάλογα με τις ανάγκες του θα αγοράσει και τα κατάλληλα γυαλιά π.χ. για γενική χρήση, για επιφάνειες με έντονη αντανάκλαση π.χ. σκι κλπ.
Τα γυαλιά ηλίου είναι πολλών ειδών: με μελανίνη, πόλωσης, τύπου καθρέπτη, φωτοχρωματικού τύπου κλπ. ώστε μόνον οι ειδικοί οπτικοί θα συστήσουν πια είναι αναγκαία. Ο χρόνος που επιτρέπεται να βρίσκεται κανείς εκτεθειμένος στο ηλιακό φως ποικίλλει, εξαρτώμενος όχι μόνον από τις φυσικές ιδιότητες των γυαλιών – ύαλος, πλαστικό – αλλά και από το μέγεθος τους και το σχήμα τους. Τα γυαλιά ηλίου δεν πρέπει να προφυλάσσουν μόνον από το απ’ ευθείας φως, αλλά και από το φως που εισέρχεται από τα πλάγια του σκελετού. Τα συνήθη χρώματα των γυαλιών του ηλίου είναι πράσινο, καφέ, κίτρινο ή πορτοκαλί ικανότης απορροφήσεως των γυαλιών ηλίου μειώνεται σε 2-3 χρόνια.
Ιδιαίτερη σημασία έχει τα γυαλιά ηλίου να απορροφούν τις υψηλής ενέργειας ακτίνες στο ορατό φάσμα δηλαδή το λεγόμενο κυανούν φως, αφήνοντας την διέλευση μόνον ενός 5% των ακτινών αυτών, με σκοπό να ελαχιστοποιηθεί η χρωματική και γενικά η οπτική αλλοίωση. Σήμερα υπάρχουν ειδικοί φακοί που απορροφούν τις ακτίνες αυτές – οι φακοί μελανίνης με απορρόφηση όλης της φωτεινής κλίματος μέχρι 600 nm, και οι φακοί blue blockers με απορρόφηση μέχρι 500 nm. Ιδιαίτερα χρήσιμοι είναι οι φακοί αυτοί σε άτομα με αφακία, αλφισμό, ανιριδία και σ’ όλους τους ασθενείς που λαμβάνουν φωτοευαίσθητα φάρμακα.
Mε την οδηγία της ΕΕ 89/686 αποφασίστηκε τα γυαλιά ηλίου να συνοδεύονται από έντυπο με τον τίτλο «Ενημερωτικό Σημείωμα». Το σημείωμα αυτό περιλαμβάνει όλα τα τεχνικά χαρακτηριστικά των κρυστάλλων ηλίου, τα οποία πρέπει να ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές των οδηγιών BS 2724/1987 καθώς και στον κανονισμό EY1836/1955. Ακόμη περιλαμβάνονται λεπτομερείς ενδείξεις για το που είναι κατάλληλα και αν η χρήση τους ενδείκνυται για οδήγηση.
Η αλλαγή των κλιματικών συνθηκών τα τελευταία χρόνια και η τρύπα του όζοντος, καθιστούν επιτακτική την προστασία των οφθαλμών μας από την ηλιακή ακτινοβολία με κατάλληλα γυαλιά ηλίου, αποφεύγοντες έτσι σοβαρά οφθαλμολογικά προβλήματα, η δε προστασία των οφθαλμών θα πρέπει να αρχίζει από την παιδική ηλικία.
Βιβλιογραφία
( Η Βιβλιογραφία επί της επιδράσεως του ηλίου επί των οφθαλμών είναι εξαιρετικά εκτεταμένη και έγινε επιλογή μερικών σχετικών άρθρων.)
Soubranne G. Les DMLA’s .ParisMasson Ed. 2007
Κόκκινος Μ- Ποπέσκου Κ κλπ. Οφθαλμολογικά Χρονικά 3:342,2006
Sinley D: Toxicology 2002;21: 509
Sinley D: Ophthalmology 1983;90:937
http://health.in.gr/10-05-2010
Τσιούμας Ν: Οφθαλμολογικά χρονικά 3:344,2003
Ham et al: Solar retinopathy .In Williams- Baker. The effect of constant light on visual process. 1980 PlenumPressNY. 1980
Khan J et al: Br. J. Ophth 2006;90:29
Bird A- Bressler N et al: Surv. Ophth 1995;39:367
Γ. Παλημέρης: Οφθαλμολογικά Χρονικά 2: 137.1998